Tha cruthachadh ainmean ùra Gàidhlig airson cuid de lusan is ainmhidhean ùra na h-Alba aig teis-meadhan pròiseact com-pàirteachaidh air leth a tha a’ faighinn taic le NatureScot agus Bòrd na Gàidhlig.

Read in English

Tha am pròiseact, Bho Bheul an Eòin, a’ cruthachadh ainmean ùra airson ghnèithean ùra. Anns na beagan bhliadhnaichean a dh’fhalbh, tha seòrsachan ùra de lusan is de dh’ainmhidhean air tighinn a dh’Alba mar thoradh air a’ ghnàth-shìde againn a tha a’ sìor-atharrachadh. Tha cuid dhiubh cho ùr agus nach eil ainmean Gàidhlig orra – gu ruige seo.

Chaidh 40 seòrsa ùr a shònrachadh tro phròiseas rannsachaidh is co-chomhairleachaidh le comhairle luchd-saidheans, luchd-rannsachaidh is sgrìobhadairean Gàidhlig – is iad air lusan, eòin, dealanan-dè, ainmhidhean mara, seilcheagan, fiù ’s seòrsa algaich ainmeachadh. Chaidh ainmean ùra Gàidhlig a chur orra agus tha an sàr neach-ealain fiadh-bheatha, Derek Robertson, air dealbhan dath-uisge a dhèanamh airson a h-uile ainmhidh.

Tha bàrdachd is rosg cuide ri gach pìos obair-ealain agus bidh taghadh den obair ri fhaicinn tro sheachdain a’ Mhòid Nàiseanta Rìoghail aig XOKO Bakehouse air Sràid na Drochaid, Inbhir Nis. Às a sin, thèid an taisbeanadh a Ghlaschu agus bidh cothrom agaibh fhaicinn aig Leabharlann Mitchell bho 30 Dàmhair gu toiseach na Dùbhlachd.

Tha lach-dhubh tuinne – surf scoter sa Bheurla – am measg nan ainmean ùra. Tha na h-eòin sin cumanta air cladaichean Alba Nuadh agus bidh grunnan dhiubh a’ geamhrachadh a-nis ann an Alba ann an àiteachan a leithid Linne Mhoireibh.

’S e Bròg na Cuthaig Spàinnteach an t-ainm a th’ air dìthean ionnsaigheach a bhuineas do dh’Iberia agus a tha cho lìonmhor is gu bheil i air tòiseachadh air strì gu soirbheachail le bròg na cuthaige dhùthchasach ann an Alba. ’S e fuath-mhuc aon de na h-ainmean eile a th’ oirre, leis nach eil mucan measail orra, agus an t-ainm a’ toirt iomradh air linn nuair a bhiodh treudan mhucan gan cumail ann an coilltean.

Tha e iomchaidh gu bheil cumadh ‘W’ geal coltach ri sradag dealain ri fhaicinn fo sgiathan seòrsa ùr de dhealan-dè – an ròin-stiallach geal. Tha an dealan-dè seo air gluasad gu tuath an Alba, coltach ri dealanan-dè eile, air sgàth blàthachadh na gnàth-shìde againn agus gu bheil grunnan chraobhan leamhain air tilleadh a tha galar-fhulangach is a tha nan àrainn fhreagarrach airson an ròin stiallaich ghil.

Tha an obair-ealain is an teacsa gu lèir rim faicinn aig www.fromthebirdsmouth.com.  Thèid sàr leabhar ealain fhoillseachadh tràth sa bhliadhn’ ùir agus, nuair a thèid na bacaidhean a lasachadh, bidh taisbeanadh taistealach ann.